تسمه نقاله، تسمه بسته متحرکی است که برای انتقال مواد روی سطوح افقی یا شیبدار مورد استفاده قرار می گیرد.
اجزای اصلی تسمه نقاله لاستیکی: تسمه ها عموماً ترکیبی از پوشش خارجی – عضو کششی – لایه تقویت کننده می باشد که بر حسب مورد استفاده یا شرایط کاری تسمه، هر یک از اجزاء فوق انتخاب می شوند.
الف) پوشش خارجی:
مواد اصلی پوشش سطح خارجی عموماً لاستیک طبیعی یا مصنوعی می باشد و وظیفه آن حمایت از عضو کششی یا بدنه تسمه می باشند که در سطح رویه تسمه از وارد شدن آسیبهای مکانیکی در اثر خوردگی، سایش توسط مواد حمل شونده و نیز ضربه های ناشی از بارگذاری، جلوگیری کرده و ضخامت آن بر اساس نوع و شرایط فیزیکی مواد حمل شونده مانند: ریزی، درشتی، برندگی یا صیقلی بودن آنها تعیین می گردد. وظیفه این پوشش در سطح زیرین تسمه محافظت از عضو کششی در مقابل سایش هرزگردها، پولیها و مواد حمل شونده بجا مانده بر روی آنها می باشد. شرایط شیمیایی و حرارتی کار در انتخاب نوع پوشش خارجی موثر است.
ب) عضو کششی:
وظیفه اصلی عضو کششی یا بدنه تسمه، انتقال نیروی کششی لازم برای به حرکت درآوردن تسمه بارگذاری شده و گرفتن ضربات ناشی از بارگذاری روی تسمه می باشد. بدنه تسمه، تنشهای کششی طولی را جذب کرده و تسمه را در جهت عرضی تا حد نیاز صلب می سازد. عضو کششی تسمه را براساس مقاومت کششی و انعطاف پذیری مورد نیاز از مواد مختلفی مانند وینیلن ( Vnilon)، نایلون ( Nylon )، پلی استر ( Polyester )، کتان ( Cotton) رایون ( Rayon) یا حتی کابلهای فولادی ( Steel cord ) می سازند و توان تسمه بر اساس توان آنها تعیین می گردد.
ج) لایه های تقویت کننده:
لایه های تقویت کننده برای افزایش چسبندگی بین پوشش خارجی و عضو کششی و یا چسبندگی بین لایه های بدنه اصلی همچنین افزایش مقاومت تسمه در برابر ضربه یا سوراخ شدگی و جذب ضربه های بارگذاری و جلوگیری از فرسایش لبه ها و یا ترک خوردن پوشش خارجی و حمایت از بدنه در مقابل شکست آن در اثر خمشهای مکرر بکار میروند. این لایه ها گاه منسوجهای بافته شده نظیر عضو کششی و گاه لایه های لاستیکی نازکی از جنس های مختلف می باشند.
تسمه نقاله لاستیکي منجید دار: عضو کششی در این نوع تسمه ها یک یا چند لایه منجید می باشد که از پارچه های مختلف ساخته می شود استحکام کششی پارچه ها متفاوت است و هرکدام حداکثر کشش خاصی را تحمل میکند اغلب تار و پود یک پارچه از دو جنس متفاوت انتخاب می شود و استحکام کششی در جهت تار بیش از استحکام کششی آن در جهت پود است. تسمه ها از نظر نوع پلیمر یا مواد طبیعی بکار رفته در بافت منجید آنها به هشت دسته کلی تقسیم می گردند:
1- تار و پود هر دو پلی آمید
2 – تار پلی استر و پود پلی آمید
3 – تار و پود هر دو کتان
4 – تار پلی آمید و پود کتان
5 – تار و پود هر دو رایون
6 – تار رایون و پود پلی آمید
7 – تار و پود هر دو آرامید
8 – تار و پود هر دو پلی استر
تسمه نقاله لاستیکی بدنه EP و جدول مربوطه
در این نوع تسمه ها از فیبر پلی استر برای تار و از پلی آمید برای پود استفاده می شود. این ساختار با قابلیتهای نسبی همچون مقاومت در برابر ضربه، چسبندگی، عدم ازدیاد طول، خاصیت ناودانی، مقاومت در برابر شکست، رطوبت و خوردگی میکروبی و مقاومت کششی خوب، عضو کششی بسیاری از تسمه های تولیدی کارخانجات مختلف را تشکیل می دهد. در جدول زیر مقاومت کششی انواع تسمه های لاستیکی با تارپلی استر و پود پلی آمید (EP) براساس تعداد لایه های منجید ارائه شده است.
تسمه های فوق در عرض های مختلف تا عرض 160cm عرضه می گردد که بر اساس نوع کاربری با پوششهای خارجی گوناگون نظیر مقاوم به سایش، مقاوم به آب و روغن، آنتی استاتیک و مقاوم به حرارت موجود می باشد.